Менавіта знаёмства з малой Радзімай, прывіццё любові да роднага краю, яго прыродзе з'яўляецца сродкам фарміравання патрыятычных пачуццяў і развіцця духоўнасці.
«Выхаванне любові да роднага краю, да роднай культуры, да роднага горада, да роднай мовы – задача першараднай важнасці, і няма неабходнасці гэта даказваць. Але як выхаваць гэту любоў? Яна пачынаецца з малога - з любові да сваёй сям'і, да сваёй хаты. Пастаянна пашыраючыся, гэтая любоў да роднага пераходзіць у любоў да сваёй дзяржавы, да яе гісторыі, яе мінулага і сучаснасці, а затым да ўсяго чалавецтва».
Акадэмік Д.С.Ліхачоў
Дашкольны ўзрост - падмурак агульнага развіцця дзіцяці, стартавы перыяд усіх высокіх чалавечых пачаткаў. Захаваць "чалавечае" ў нашых дзецях, закласці маральныя асновы, якія зробяць іх больш устойлівымі да непажаданых уплываў, вучыць іх правілам зносін і ўменню жыць сярод людзей - вось галоўныя ідэі выхавання маральна-патрыятычных пачуццяў у дашкольнікаў.
Самае вялікае шчасце для бацькоў - выгадаваць здаровых і высокамаральных дзяцей.
Здаўна вядзецца спрэчка, што важней у станаўленні асобы: сям'я ці грамадскае выхаванне (дзіцячы сад, школа, іншыя адукацыйныя ўстановы). Адны вялікія педагогі схіляліся на карысць сям'і, іншыя аддавалі першынство грамадскім установам.
Так, Я.А. Каменскі назваў матчынай школай тую паслядоўнасць і суму ведаў, якія атрымлівае дзіця з рук і вуснаў маці. Урокі маці - без перамен у раскладзе, без выхадных і канікулаў. Чым больш вобразным і асэнсаваным становіцца жыццё дзіцяці, тым шырэйшае кола матчыных клопатаў. Я.А. Каменскага паўтарае іншы педагог-гуманіст І.Г. Песталоцы: «…сям'я - сапраўдны орган выхавання, яна вучыць справай, а жывое слова толькі дапаўняе і, падаючы на разараную жыццём глебу, яно робіць зусім іншае ўражанне».
У аснове новай канцэпцыі ўзаемадзеяння сям'і і дашкольнай установы ляжыць ідэя аб тым, што за выхаванне дзяцей нясуць адказнасць бацькі, а ўсе іншыя сацыяльныя інстытуты закліканы дапамагчы, падтрымаць, накіраваць, дапоўніць іх выхаваўчую дзейнасць.
Зыходзячы з гэтага, маральна-патрыятычнае выхаванне ўключае цэлы комплекс задач:
- выхаванне ў дзіцяці любові і прыхільнасці да сваёй сям'і, дома, дзіцячага сада, вуліцы, горада;
- фарміраванне беражлівых адносін да прыроды і ўсяго жывога;
- выхаванне павагі да працы;
- развіццё цікавасці да народных традыцый і промыслаў;
- фарміраванне элементарных ведаў аб правах чалавека;
- пашырэнне ўяўленняў аб гарадах Беларусі; сваім горадзе;
- знаёмства дзяцей з сімваламі дзяржавы (герб, сцяг, гімн);
- развіццё пачуцця адказнасці і гонару за дасягненні краіны;
- фарміраванне талерантнасці, пачуцця павагі да іншых народаў, іх традыцый.
Гэтыя задачы вырашаюцца ва ўсіх відах дзіцячай дзейнасці ва ўмовах дашкольнай установы: пры непасрэдна-адукацыйнай дзейнасці, у гульнях, у працы, на прагулцы, у побыце, выхоўваючы ў дзіцяці не толькі патрыятычныя пачуцці, але і фарміруючы яго ўзаемаадносіны з дарослымі і аднагодкамі.
Як жа далучыць дзяцей да маральна-патрыятычнага выхавання?
1. Раскажыце, што сям'я і дом - гэта вельмі важныя каштоўнасці ў жыцці кожнага чалавека. Раскажыце аб традыцыях сваёй сям'і, сваіх блізкіх сяброў. Прапануйце дзіцяці спачатку пабудаваць хату з канструктара, драўляных кубікаў. Калі дом пабудаваны, пагуляйце разам з дзіцем у «наваселле», размясціце лялек, зайчыкаў, мішак. Паглядзіце, ці трывала пабудаваны дом, ці прыгожы, ці зручны для жылля.
2. Знаёмства дашкольнікаў з родным горадам з'яўляецца няпростай задачай, таму што маленькаму дзіцяці цяжка ўявіць прыладу вялікага горада, гісторыю яго ўзнікнення, славутасці. Расказвайце дзіцяці спачатку пра сям'ю, вуліцу пражывання, потым пра дзіцячы сад, мікрараён, затым пра горад, краіну.
Дашкольнікі вельмі рана пачынаюць праяўляць цікавасць да гісторыі краіны, краю. Арганізуйце экскурсіі ў музей, да помнікаў горада, раскажыце пра цяжкае жыццё ў ваенны час, адсутнасць ежы, і пра тое, як шануюць памяць загінуўшых.
3. Прывучайце дзіця беражліва ставіцца да рэчаў, цацак, кніг. Растлумачце яму, што ў кожную рэч укладзена праца многіх людзей. Паспрабуйце развіваць цікавасць да зместу кнігі. Схадзіце з дзіцем у бібліятэку і паглядзіце, як там захоўваюць кнігі. Гульнявы прыём "як у бібліятэцы" дапаможа прывучыць дзіця да беражлівых адносін да кнігі.
4. Выхоўвайце ў дзіцяці паважліва-беражлівыя адносіны да хлеба. Паназірайце за тым, як прывозяць і разгружаюць хлеб. Раскажыце, як вырошчваюць хлеб, колькі працы ў яго ўкладзена.
5 . Раскажыце дзіцяці аб сваёй працы: што вы робіце, якую карысць прыносіць вашу працу людзям, Радзіме. Раскажыце, што вам падабаецца ў вашай працы.
6. Гульня вучыць назіральнасці, дапамагае фарміраваць уяўленні аб навакольным. Вяртаючыся з дзіцем з дзіцячага сада, прапануйце яму пагуляць у гульню «Хто больш заўважыць цікавага?», «Давай расказваць адзін аднаму, хто больш заўважыць цікавага на нашай вуліцы. Я бачу, што машыны прыбіраюць вуліцу. А што ты бачыш?». Дома прапануйце дзіцяці намаляваць, што найбольш спадабалася.
7. Любоў да Радзімы - гэта і любоў да прыроды роднага краю. Зносіны з прыродай робяць чалавека больш чулым, спагадным. Праязджаючы міма палёў, садоў, лясоў нашага краю, спыніцеся, раскажыце пра тое, што зямля Белаусі вельмі ўрадлівая, шмат разнастайных культур растуць на ёй і даюць добрыя ўраджаі.
У маральна-патрыятычным выхаванні вялікае значэнне мае прыклад дарослых, асабліва ж блізкіх людзей. На канкрэтных фактах з жыцця старшых членаў сям'і (дзядуляў і бабуль, удзельнікаў Вялікай Айчыннай вайны, іх франтавых і працоўных подзвігаў) неабходна прывіць дзецям такія важныя паняцці, як "доўг перад Радзімай", "любоў да Айчыны", "працоўны подзвіг", "беражлівыя адносіны да хлеба» і г.д. Важна падвесці дзіця да разумення, што мы перамаглі таму, што любім сваю Айчыну, Радзіма шануе сваіх герояў, якія аддалі жыццё за шчасце людзей. Іх імёны ўвекавечаны ў назвах гарадоў, вуліц, плошчаў, у іх гонар узведзены помнікі.
Дадзеныя задачы вырашаюцца ва ўсіх відах дзіцячай дзейнасці: на занятках, у гульнях, у працы, у побыце - бо выхоўваюць у дзіцяці не толькі патрыятычныя пачуцці, але і фарміруюць яго ўзаемаадносіны з дарослымі і аднагодкамі.
Такім чынам, падводзячы вынікі можна сказаць, што маральна-патрыятычнае выхаванне дашкольнікаў з'яўляецца найважнейшай часткай агульнага выхавання маладога пакалення, і вы, паважаныя бацькі, здольныя выхаваць годнага Чалавека!